Nawet u 1/5 pacjentów, którzy odpowiedzieli na CRT, po pół roku od zabiegu obserwuje się w rocznej obserwacji opóźniony spadek funkcji skurczowej lewej komory. Oceniono 203 chorych po implantacji CRT. W tej grupie znalazło się 100 responderów, którym wzrosła frakcja wyrzutowa lewej komory o ≥ 5 punktów procentowych i spadła o ≥ 15% objętość końcowo-skurczowa lewej komory po pół roku od zabiegu. Opóźniony, negatywny remodeling lewej komory zdefiniowano jako spadek frakcji wyrzutowej o ≥ 5 punktów procentowych po roku od zabiegu. W sumie u 22 osób z grupy responderów (22%) rozpoznano negatywny remodeling lewej komory po roku. W tej podgrupie frakcja wyrzutowa lewej komory spadła średnio z 41,2±8,3% do 32,7±9,6% (p < 0,001) podczas gdy w pozostałej 78-osobowej grupie responderów frakcja wyrzutowa dalej rosła (z 42,8±9,5% po pół roku do 46,2±10,5%, p < 0,001). W analizie wieloczynnikowej zidentyfikowano niezależne predyktory opóźnionego spadku frakcji wyrzutowej:
– objętość końcowo-skurczowa lewej komory ≥ 100 ml (OR 3,575, p = 0,041) po pół roku,
– wystymulowany zespół QRS ≥ 150 ms (OR 4,427, p = 0,023) po pół roku,
– odsetek stymulacji obukomorowej < 85% (OR 5,753, p = 0,043) po pół roku,
– niespecyficzne zaburzenia przewodzenia śródkomorowego (OR 5,593, p = 0,018).
W grupie pacjentów z opóźnionym spadkiem frakcji wyrzutowej obserwowano więcej zgonów z przyczyn sercowych i hospitalizacji z powodu niewydolności serca w porównaniu do grupy responderów.
