Przebieg zapalenia mięśnia sercowego jest zwykle trudny do przewidzenia, ponieważ w chwili rozpoznania, funkcja lewej komory może być obniżona, a w trakcie obserwacji kurczliwość mięśnia może się poprawić lub jeszcze bardziej pogorszyć. Dodatkowo, zapalenie mięśnia sercowego może zwiększać ryzyko arytmii komorowej. Pavlicek i wsp. przeanalizowali implantacje ICD u pacjentów z zapaleniem mięśnia sercowego w odniesieniu do stopnia dysfunkcji lewej komory, występowania arytmii komorowych, a także obecności genomu wirusa w biopsji miokardium.
Do niniejszego prospektywnego badania włączono 200 kolejnych pacjentów z podejrzeniem zapalenia mięśnia sercowego w latach 2000-2016. Mediana okresu obserwacji wyniosła 83 miesiące (IQR 49-156). Wszyscy pacjenci mieli wykonane cewnikowanie serca i biopsję endomiokardiom. ICD implantowano zgodnie z obowiązującymi wytycznymi ESC. Oceniono czas od wykonania biopsji mięśnia sercowego do implantacji ICD, a także czas do wystąpienia pierwszej arytmii komorowej wymagającej terapii po wszczepieniu ICD.
W chwili wykonania biopsji 123 pacjentów (61%) miało frakcję wyrzutową poniżej 35%. Na podstawie biopsji rozpoznano przewlekłe zapalenie mięśnia sercowego u 96 chorych (48%), ostre zapalenie mięśnia sercowego u 10 (5%) i kardiomiopatię rozstrzeniową u 79 (39,5%). Biopsja nie wykazała cech stanu zapalnego ani zakażenia w 15 przypadkach (7,5%). U 70 chorych (35%) stwierdzono genom wirusa w mięśniu sercowym.
ICD implantowano w prewencji pierwotnej lub wtórnej u 59 pacjentów (30%). Osobom z przewlekłym stanem zapalnym wcześniej implantowano ICD w prewencji pierwotnej niż wśród chorych z kardiomiopatią rozstrzeniową (mediana czasu od biopsji do implantacji ICD: 3,8 vs. 57 miesięcy). Nie stwierdzono związku między potrzebą implantacji ICD a wykryciem genomu wirusa w miokardium. Arytmia komorowa wymagająca terapii ICD wystąpiła u 29 pacjentów (49%, n=59) średnio po 13 miesiącach (IQR 2-36). Nie stwierdzono istotnych różnic w czasie od implantacji ICD do wystąpienia arytmii komorowej zarówno u pacjentów z lub bez procesu zapalnego miokardium. Wykazano jednak, że u ok. 20% pacjentów z przewlekłym zapaleniem mięśnia sercowego arytmie komorowe wystąpiły w ciągu pierwszego roku po implantacji ICD.
Podsumowując, średnio co trzeci pacjent przyjęty z powodu podejrzenia zapalenia mięśnia sercowego poddany jest biopsji endomiokardium. U pacjentów z zapaleniem mięśnia sercowego implantacja ICD była szybciej wskazana niż u chorych z kardiomiopatią rozstrzeniową, co zdaniem autorów, można tłumaczyć opornością zapalenia mięśnia sercowego na leczenie niewydolności serca. U ok. połowy pacjentów z ICD stwierdzono arytmię komorową wymagającą terapii urządzenia.
Oprac. na podstawie: V Pavlicek i wsp. Implanted cardioverter defibrillator (ICD) therapy in patients with suspected myocarditis: time of implantation and occurrence of ventricular arrhythmias. Abstract 650. Europace (2017) 19 (Supplement 3), iii128
Autor: Łukasz Januszkiewicz
