Najnowsza rodzina elektrod defibrylujących firmy BIOTRONIK ? Plexa, charakteryzuje się innowacyjną budową, która ma zapobiegać uszkodzeniom izolacji i eksternalizacji przewodników także w odcinku wewnątrznaczyniowym i wewnątrzsercowym.
Ze zmniejszeniem się wszczepialnych kardiowerterów-defibrylatorów (ICD), co umożliwiło ich implantację w okolicy podobojczykowej, zmianie uległa budowa elektrody defibrylującej.
Skonstruowanie zintegrowanej elektrody, która służyła jednocześnie do detekcji sygnałów wewnątrzsercowych, jak też do wyzwalania terapii wysokoenergetycznej, pozwoliło na jej endokawitarną implantację. Początkowo elektrody ICD były skonstruowane według technologii współosiowej, tzn. w centralnej części elektrody znajdował się zwinięty przewodnik otoczony przez warstwę izolacji, a następnie na tak powstałą tubę nawinięte były kolejne warstwy przewodników i izolacji. Zakończenie dystalne elektrody było połączone z centralnie biegnącym przewodnikiem, a pierścień i coile wysokoenergetyczne z obwodowo położonymi przewodnikami.
Obecnie stosowane elektrody ICD są produkowane w technologii wielu równolegle biegnących kanałów, zawierających przewodniki izolowane pochodnymi PTFE i ETFE. Centralnie zwinięty przewodnik wykorzystywany do stymulacji jako katoda (zakończenie elektrody) otacza kanał, do którego można wprowadzić prowadnik podczas implantacji. Przewodniki do anody (pierścień stymulujący) i coili wysokoenergetycznych są umieszczone w równoległych kanałach, rozmieszczonych dookoła kanału centralnego. Rozmieszczenie kanałów z przewodnikami jest charakterystyczne dla każdego z producentów elektrod.
Mimo zmiany budowy elektrod ICD, która umożliwiła m.in. zmniejszenie średnicy elektrod, okazało się, że w dalszym ciągu są one najsłabszym ogniwem implantowanego układu ICD. Doświadczenia ostatnich lat ujawniły niedoskonałości budowy elektrody, które nie uwzględniały ciągłego niekorzystnego wpływu środowiska, w którym przyszło jej pracować, a zwłaszcza przebywania w obecności płynów ustrojowych, kontaktu ze strukturami otaczającymi i innymi elektrodami oraz wymuszonej ciągłej ruchomości związanej z czynnością skurczową serca.
Częste przypadki uszkodzeń elektrod, takich jak złamania przewodników oraz uszkodzenia izolacji i w efekcie eksternalizacje przewodników, były przyczyną wezwań producentów (tzw. recalls) i wycofania niektórych rodzin elektrod ze sprzedaży (Medtronic ? Sprint Fidelis, St. Jude Medical ? Riata). Co ciekawe, oba rodzaje uszkodzeń najczęściej dotyczyły wewnątrzsercowego odcinka elektrody, szczególnie narażonego na naprężenia związane z jej ruchomością.
Wydaje się, że uszkodzenia izolacji są spowodowane abrazją ?inside-out?, polegającą na tym, że naprężane podczas ruchów elektrody przewodniki uciskały ?od wewnątrz? izolację, powodując przerwanie jej ciągłości i w efekcie eksternalizację przewodników.
Wprowadzenie zakończeń elektrod ICD typu DF4 miało zmniejszyć ilość przewodów w obrębie loży urządzenia i zapobiegać niezamierzonej zamianie coili wysokoenergetycznych poprzez błędne podłączenie wtyków DF1. W elektrodach ICD na kilku centymetrach przy wtyku DF4 (w odcinku wewnątrz loży) stosuje się spiralne rozmieszczenie przewodników wokół kanału centralnego w celu ograniczenia uszkodzeń tych elektrod wynikających z naprężeń związanych z nadmiernym jej zwinięciem.
Najnowsza rodzina elektrod defibrylujących firmy BIOTRONIK ? Plexa, charakteryzuje się innowacyjną budową, która ma zapobiegać uszkodzeniom izolacji i eksternalizacji przewodników także w odcinku wewnątrznaczyniowym i wewnątrzsercowym.
W tych elektrodach zamiast równolegle biegnących kanałów z przewodnikami otaczających przewodnik centralny zastosowano kanały, które układają się w spirale (helix), co ma zapewniać symetryczne odśrodkowe rozłożenie naprężeń nie tylko w odcinku wewnątrz loży ICD. Co ważne, przewodniki umieszczone w tych kanałach są dobrze dopasowane do średnicy kanału i nie mają nadmiernej przestrzeni, by koncentrować naprężenia tylko w jednym kierunku.
Należy mieć nadzieję, że połączenie innowacyjnego spiralnego rozmieszczenia kanałów z przewodnikami w odcinkach narażonych na zginanie (niepokrytych coilami wysokoenergetycznymi) wraz ze stosowanymi wcześniej rozwiązaniami, takimi jak centralna spirala połączona z zakończeniem elektrody (katoda) składająca się z czterech równolegle nawiniętych przewodników z materiału odpornego na zginanie, powłoka Silglide pokrywająca elektrodę w celu zmniejszenia oddziaływania z innymi elektrodami i strukturami otaczającymi, coile wysokoenergetyczne zatopione w izolację w celu minimalizacji przyrastania elektrod do wsierdzia (technologia Protek), oraz zastosowanie nowego mechanizmu mocującego umożliwiającego szybsze (mniej obrotów) i bardziej precyzyjne przytwierdzenie elektrody do wsierdzia spowodują, że nowa rodzina elektrod defibrylujących BIOTRONIK Plexa będzie wolna od wad, a tym samym przyczyni się do bezpieczeństwa pacjentów i istotnie zredukuje konieczność ekstrakcji elektrod ICD z powodu ich dysfunkcji.
dr n. med. Artur Oręziak
